Roman Melodos

Roman Melodos, Roman Pieśniarz, znany również, jako Roman Hymnograf, (łac. Roman Melodos, gr. Ῥωμανὸς  Μελωδός, cs. Prepodobnyj Roman Sładkopiewiec; ur. ok. 490 r. w Emesie, obecnie Hims, zm. ok. 555) – święty mnich w Kościele prawosławnym oraz diakon i święty Kościoła katolickiego, wielki poeta religijny Cesarstwa Bizantyńskiego, autor kontakiów poświęconych świętom cerkiewnym, Matce Bożej i innym świętym, z których do naszych czasów przetrwało około osiemdziesięciu.

Roman Pieśniarz urodził się ok. 490 roku w syryjskiej Emesie w rodzinie żydowskiej. W wieku młodzieńczym przyjął chrzest. Po zdobyciu podstaw wykształcenia grecko-syryjskiego przeniósł się do Berytos, gdzie pogłębił wykształcenie klasyczne i znajomość retoryki. Po otrzymaniu święceń diakonatu około 515 roku przez trzy lata był kaznodzieją w świątyni Zmartwychwstania Pańskiego. Pod koniec panowania cesarza Anastazjusza I, przeniósł się do Konstantynopola i zamieszkał w klasztorze przy kościele Bogarodzicy (Theotόkos) w dzielnicy Kyros.

W tym kościele miało miejsce przełomowe wydarzenie w jego życiu. Jak podaje Synaksarion, było to w wigilię Bożego Narodzenia, nie sprostawszy wyzwaniu chórzystów, aby zaśpiewał pieśń pochwalną na cześć Boga, Roman zaczął się modlić przed ikoną Matki Bożej i zasnął. We śnie zjawiła mu się Bogarodzica, podała mu zwój i poleciła, by go zjadł, co też uczynił. Gdy się obudził, był już pierwszy dzień świąt. Roman wszedł na ambonę i zaśpiewał swój hymn – Dziewica rodzi dzisiaj Przedwiecznego... (gr. Ἡ Παρθένος σήμερον, τὸν ὑπερούσιον τίκτει), najbardziej popularną pieśń bożonarodzeniową w 18 strofach, śpiewaną do XII wieku przez dwa chóry w stołecznych kościołach Mądrości Bożej i św. Apostołów, która do dzisiaj należy do ulubionych kolęd greckich.

Dalsze jego losy nie są znane. Zmarł po 550 lub 555 roku, został pochowany w kościele Bogurodzicy, gdzie oddawano mu cześć w dniu 1 października. Wyniesiony na ołtarze, jest czczony zwłaszcza w Kościołach prawosławnych tradycji greckiej i w Apostolskim Kościele Ormiańskim. Wspomnienie liturgiczne świętego Romana, w Kościele katolickim, obchodzone jest 1 października (według tradycji greckiej. Cerkiew prawosławna wspomina go 1/14 października, tj 14 października według kalendarza gregoriańskiego.